Acceptance and Commitment Therapy
Acceptance and Commitment Therapy (ACT) behoort tot de derde generatie gedragstherapie. Hierbij leer je om dingen waar je geen controle over hebt, zoals nare gedachten, angsten of pijn te accepteren in je leven en hier anders mee om te gaan.
Dit betekent dat je niet in gevecht gaat tegen gedachten, angst of pijn. Ook probeer je niet continu om vervelende dingen in je leven te voorkomen of te vermijden. Gewoonweg omdat een leven zonder narigheid niet bestaat en omdat het gevecht of het proberen te vermijden van die vervelende situaties veel energie kost. Deze energie gaat immers ten koste van wat waardevol is in jouw leven.
Binnen ACT leer je (vervelende) ervaringen in je leven accepteren en afstand nemen van het gepieker in je hoofd, dat misschien wel overal commentaar op heeft, het altijd beter weet, of overal nog een extra schep ellende bovenop doet. Ook maak je contact met wat je hier en nu ervaart en breng je je eigen waarden in kaart om actief en toegewijd naar deze waarden te leren handelen.
Dit alles heet het vergroten van je psychologische flexibiliteit.
Hiervoor maken we binnen ACT gebruik van 6 therapeutische processen.
01
Acceptatie
Het ontwikkelen van acceptatie en actieve bereidheid helpt jou om actief alle alle (ook negatieve) gedachten, ervaringen en gevoelens in je leven toe te laten zonder deze te vermijden
02
Defusie
Je leert een andere houding aan te nemen ten opzichte van je gedachten en gevoelens. Je koppelt je gedachten los, bekijkt ze vanop afstand en zoekt naar het nut die ze mogelijk hebben in je leven. Zo ontstaat er ruimte in je hoofd omdat je geleerd hebt om gedachten te zien als gedachten en niet noodzakelijk als waarheden.
03
Contact met het hier-en-nu
Je leert zonder oordeel contact te maken met het NU en zo leer je steeds beter om te gaan met alles wat je beleeft.
04
Zelf als context
In dit proces leer je vanuit een ander perspectief naar jezelf te kijken. In ACT noemen we dit het observerende ik.
05
Waarden
Om richting te kunnen geven aan je leven is het belangrijk te ontdekken wat voor jou belangrijk is in je leven en waar jij wil voor staan.
06
Waardegerichte actie
Wanneer je waarden vastliggen, kan je die integreren in je leven en krijg je stilaan controle over je innerlijke ervaringen. Je ontdekt sneller wat niet goed voor je is, laat je veel minder ontmoedigen door wat er fout liep en door tegenstand van buitenaf en laat je je niet meer uit je lood slaan door ongewenste dingen die je overkomen.
ACT maakt gebruik van metaforen en oefeningen, die speciaal ontwikkeld zijn voor ACT of afkomstig zijn uit andere therapierichtingen. Alle interventies zijn erop gericht om de cliënt in contact te brengen met zijn eigen ervaring. Het is niet de therapeut die bepaalt wat goed is of welke richting de cliënt uit moet. De cliënt wordt uitgenodigd alles wat de therapeut aanbrengt te toetsen aan zijn eigen ervaringen.
Binnen de werkrelatie is het uitgangspunt van belang dat therapeut en cliënt in dezelfde ‘taal’ spreken: beiden staan onder invloed van de verbale gemeenschap, van regels, van de eigen leergeschiedenis. Beiden worden tijdens de therapie geconfronteerd met ongemakkelijke belevingen, die door beiden geaccepteerd kunnen worden. Wanneer therapeuten de werkrelatie willen gebruiken als therapeutisch instrument wordt dat binnen ACT vorm gegeven met interventies vanuit FAP (Functional Analytic Psychotherapy).
Therapiefilosofie
ACT is gebaseerd op het uitgangspunt dat mensen lijden onder hun bestaan omdat zij hun eigen gedachten, gevoelens, herinneringen, lichamelijke sensaties en andere innerlijke ervaringen proberen te vermijden. Dit wordt experiëntiële vermijding genoemd. Onze cultuur benadrukt dat wij als mens in staat zijn om onze innerlijke ervaringen onder controle kunnen houden. Het houdt ons voor dat onderdrukking van onze innerlijke belevingen zal leiden tot een gelukkig leven, waarin negatieve gevoelens en gedachten uitgebannen kunnen worden. Bovendien wordt het als teken van zwakte gezien wanneer mensen wel negatieve gevoelens en gedachten ervaren. Uit onderzoek blijkt dat dit echter niet wenselijk is omdat onderdrukking en vermijding leidt tot een toename van negatieve ervaringen. Angst voor de eigen negatieve ervaringen leidt ertoe dat de cliënt zijn gedrag steeds meer afstemt op het vermijden van negatieve ervaringen en steeds minder gericht is op gedrag dat zijn leven zin geeft en aantrekkelijk maakt.
Behalve
experiëntiële vermijding leidt ook fusie met de inhoud van onze gedachten tot problemen. Fusie wil zeggen dat wij onze gedachten letterlijk en als waarheid aannemen en de wereld bekijken vanuit deze gedachten.
Fusie en experiëntiële vermijding leiden tot een situatie waarin het hebben van negatieve ervaringen toeneemt. ACT richt zich op het doorbreken van dit proces, door te leren van negatieve ervaringen, deze te accepteren en te ontkoppelen van (de context van) letterlijkheid, evalueren en redenen geven.
